فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ

فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ | تام رَکمَن | ترجمه ی اسدالله حقانی،  نرگس مساوات

2011 مــاتـیــلــدا زیـلبــربــرگ در کتــابــفــروشــی عجیب و غریبش در منطقه‌ای دورافتاده از وِلز پشت پیشخان نشسته است و با همکارش فاگ دربارۀ انقلاب فرانسه گپ می‌زند.

1999 ماتیلدا با نقشـۀ تاشـدۀ نیویـورک در جیب پالتویش در خیابان‌های این شهر پرسه می‌زند و همسفرش هامفریِ پیر، کتاب‌شناس عجیب و غریبی است با خاطرات بسیار از گذشتۀ بس دراز و پرفراز و نشیبش.

1988 ماتیلدا همراه مردی به نام پـل، احتمالاً پدرش، استـرالیــا را به مقصـد بانــکوک تـرکمی‌کند.

فراز و فرود زندگی ماتیلدا زیلبربرگ به تناوبدر این سه زمان روایت می‌شود و از کتاب پازل بزرگی می‌سازد که ربع قرن را در بر می‌گیرد و قطعاتش در سراسر جهان پخش شده‌اند. قهرمان آن، ماتیلدا معروف به تولی، و ما خوانندگان کتاب در انتظار پیشامدها نیستیم بلکه در پی رمزگشایی از حوادثی هستیم که در گذشته رخ داده‌اند.

سرنخ‌های قصۀ تولی در دل کتاب‌هایی است که در سراسر قصۀ او پخش و پلایند و هر یک قلابی می‌شوند تا خواننده را به دنیای خود ببرند.

تولی اسم هامفری را صفحهٔ اول همۀ کتاب‌ها نوشت، به این خیال که سال‌ها بعد غریبه‌ای کتاب را باز ‌کند و ‌ببیند رویش نوشته «هامفری اوستروپولر» و از خودش بپرسد این اسم از آنِ که بوده و چرا این کتاب را فروخته است. تولی فکر کرد آدم‌ها معمولاً کتاب‌هایشان را نگه می‌دارند، نه به این خاطر که شاید دوباره بخوانندشان، بلکه چون این اشیا حاوی گذشته‌اند، تار و پود خودشانند در یک مکان خاص، در یک زمان خاص؛ هر کتاب تکه‌ای از خرد فرد است، حالا چه کتاب را دوست داشته باشد، چه از آن خوشش نیامده باشد و فقط تا صفحۀ چهلمش پیش رفته باشد. ممکن است آدم‌ها توی سر خودشان به دام بیفتند، اما زندگی‌شان را صرف بیرون آمدن از آن اتاق دربسته می‌کنند. به همین خاطر هم بود که آدم‌ها بچه‌دار می‌شدند، وطن برایشان مهم می‌شد و بعد از یک سفر طولانی، هیچ‌چیز مثل تختخواب خودشان به آن‌ها نمی‌چسبید.

تام رَکمَن 1974 در لندن به دنیا آمد اما در کانادا بزرگ شد. در دانشگاه سینما و روزنامه‌نگاری خواند و سال‌ها در مهم‌ترین خبرگزاری‌های عالم و در چهار گوشۀ جهان به روزنامه‌نگاری پــرداخــت. بعدتــر  همۀ ایــن‌ها را رهــا کــرد وبه پـــاریــس رفت تـا قصه‌هایــش را بنویـســد. مـعیــوب‌ها، مـعلم ایتالیایــی و همین کتاب از جمله آثار اویند.

در یکی از مصاحبه‌هایش از عشقی که به داستان کوتاه دارد می‌گوید و از این آرزویش که روزنامه‌ای داشته باشد که در آن نویسندگان گوناگون حول موضوعی مشخص داستــان کوتاه بنویسنــد و روزنامه هم به رایگان پخش شود. خاطرات اِلی ویزل و مقالات جرج اورول آثار محبوبش هستند و کتاب پیش رویتان اثری است که رکمن می‌گوید در میان باقی آثارش جور دیگری دوستش دارد. شاید چون کتاب که تمام مـــی‌شـــود، آدم احســاس مــی‌کـنـــــد ایـــن از آنقصه‌هایی نیست که نویسنده ساخته باشدش، از آن‌هاست که انگار تمام تجربیات زیستۀ نویسنده و فراز و فرودهای زندگی‌اش برای آن بوده که روزی بنشیند و جان بکند و همه‌اش را، جزء به جزء، روی کاغذ بیاورد.